نشریه تخصصی مطالعات اجتماعی دین - موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی isr
معرفی نشریه «مطالعات اجتماعی دین»
شناخت جامعه و مسائل آن و همچنین سیاست‌گذاری به قصد حل مسائل جامعه‌ای برای داشتن یک جامعه انسانی اخلاقی معنوی عقلانی مدنی؛ مستلزم مطالعه اجتماعی (متنی و نظریه‌ای) و پژوهش اجتماعی (تاریخی و تجربی) و سیاست پژوهی (کاربست یافته‌های مطالعات و پژوهش‌های اجتماعی برای حل مسائل از طریق تبدیل آن‌ها به داده‌های برنامه‌ریزی اجتماعی و اقدام اجتماعی و توسعه جامعه‌ای فراگیر و همه‌جانبه اقتصادی سیاسی حقوقی اجتماعی فرهنگی) است.
از این منظر نقش و سهم و تأثیرات مثبت و سازنده نهادهای علمی تخصصی و آموزشی و پژوهشی و سیاست‌پژوهی مانند انجمن‌های علمی علوم اجتماعی (انجمن جامعه‌شناسی، انجمن انسان‌شناسی، انجمن جمعیت‌شناسی، انجمن ارتباطات و مطالعات فرهنگی) و نهادهای پژوهشی معتبر و باسابقه (مانند: «موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران» با 70 سال قدمت) و بخش‌های پژوهش تخصصی (مانند: «بخش جامعه‌شناسی دین» در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران با 15 سال فعالیت) ونیز نهاد ژورنال‌های علمی ازجمله «نشریه مطالعات اجتماعی دین» (با 10 سال سابقه نشر) قابل توجه است.
با توجه به این ملاحظات «نشریه مطالعات اجتماعی دین» پس از شکل‌گیری «بخش جامعه‌شناسی دین» (1389) از سال 1391 با تشکیل شورای علمی مرکب از دانشجویان دکترای جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران علاقه‌مند به دین‌پژوهی کار خود را به‌عنوان یک نشریه علمی تخصصی دانشجویی در حوزه «دین‌پژوهی اجتماعی فرهنگی» آغاز کرد. از شماره 3 (1393) به بعد با تغییر سیاست‌های پژوهشی، شورای علمی و سیاست گزاری نشریه مطالعات اجتماعی دین یک ترکیب چند دانشگاهی مرکب از اعضای هیئت‌علمی دین‌پژوه یافت که تا شماره 7 (1398) هم چنان پابرجا بود.
طی سال‌های 1391 تا 1398 جمعاً 7 شماره و 100 عنوان مقاله نظری و تاریخی و تجربی در حوزه‌های متنوع دین‌پژوهی اجتماعی فرهنگی با نگاه «علوم انسانی اجتماعی ادیان» و «مطالعات دین» منتشرشده است. نگاهی به محورهای موضوعی و محتوایی نشریه مطالعات اجتماعی دین- که حوزه اصلی فعالیت‌های مطالعاتی و سیاست پژوهانه و علمی تخصصی بخش جامعه‌شناسی دین موسسه در محورهای «جامعه‌شناسی‌های دین، اسلام و تشیع» نیز هست - فضای علمی فراگیر نشریه را به‌خوبی نشان می‌دهد.
این محورهای محتوایی و مضمونی و موضوعی در «نشریه مطالعات اجتماعی دین» عبارت‌اند از:
- مطالعه نظری درباره دین و جامعه؛ دین و فرهنگ؛ دین و کنشگر؛ دین و دولت؛
- پژوهش تاریخی و مقایسه‌ای درباره فرهنگ دینی و اجتماعات دینی؛ نهادها و سازمان‌های دینی، گروه‌های دینی، جماعات مذهبی، آیین‌های مذهبی، رخدادهای مذهبی، تقویم مذهبی، جریانات فکری مذهبی، جنبش‌های اجتماعی دینی
- سنجش تجربی امر دینی در جهان مدرن؛ واقعیت اجتماعی دین در جامعه ایران اسلامی معاصر؛ واقعیت فرهنگ دینی در جهان اسلام معاصر.
- مطالعه جامعه‌شناسی تاریخی اسلام و تشیع
- مطالعه اجتماعی فرهنگی متن مقدس قرآن؛ متون دینی؛ دانش‌های دینی؛ معارف شیعی؛ فلسفه و الهیات اسلامی؛ فقه اسلامی
- مطالعه جامعه‌شناختی فرایندهای جهانی‌شدن دین، دین و مدرنیته، سکولاریسم و لاییسیته، پساسکولاریته، بنیادگرایی، اسلام‌گرایی، علم دینی، اسلامی شدن علوم انسانی اجتماعی.
- مطالعات شهر اسلامی
- مطالعات فرهنگی دین مردم‌پسند و دین روزمره
- مطالعات رسانه و دین، دین مجازی و دین اینترنتی، دین رسانه‌ای و رسانه دینی
***
دور جدید فعالیت نشریه مطالعات اجتماعی دین
پس از تغییرات مدیریتی اعمال‌شده در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران (1399 تا 1403) و متأسفانه ایجاد وقفه در فعالیت‌های پژوهشی علمی تخصصی در بخش جامعه‌شناسی دین و به‌تبع آن در نشریه و نهایتاً متوقف شدن انتشاردهنده‌های 8 به بعد نشریه مطالعات اجتماعی دین (از 1399 تا 1403)؛ خوشبختانه از فروردین 1404 و با تغییر مدیریت موسسه و شروع مجدد فعالیت‌های بخش جامعه‌شناسی دین به‌تبع مقررشده است تا دور جدید انتشار نشریه مطالعات اجتماعی دین نیز برای تکمیل و استمرار مطالعات دین از منظر علوم انسانی اجتماعی دین و مطالعات فرهنگی اجتماعی دین از سرگرفته شود.
با توجه به تجربه‌های پیشین موسسه و نیز تحولات فرهنگی و تغییرات اجتماعی رخ داده و مقتضیات جامعه‌ای کنونی و همچنین چرخش‌های تئوریک و آمپیریک در حوزه مهم مطالعات دین و علوم اجتماعی دین، منطقاً لازم است نشریه مطالعات اجتماعی دین نیز در دور جدید نشر از 1404 به بعد این تحولات و تغییرات و مقتضیات و شئونات را در سیستم و چرخه نشر (از ترکیب و تنوع و تکثر شورای علمی نشریه و محورهای مطالعاتی پژوهشی مورد نیاز تا محورهای مضمونی موضوعی مقالات دریافتی و همچنین شیوه دریافت مقالات و فرمت نشر و تدوین مقالات و فرم ارزیابی و نحوه نشر فیزیکی و دیجیتالی نشریه و مسائل مرتبط دیگر) اعمال کند.
***
برنامه 1404 به بعد نشریه مطالعات اجتماعی دین
بر مبنای توضیحات پیشین برنامه اقدام برای انتشار «نشریه مطالعات اجتماعی دین» برای 1404 به بعد (شماره 8 و شماره‌های بعدی) به شکل زیر پیش‌بینی می‌شود.
*توضیح ضروری: هدف و ماهیت «نشریه مطالعات اجتماعی دین» حمایت فرهنگی و علمی و پژوهشی از همه دانش‌پژوهان حوزه «دین‌پژوهی فرهنگی اجتماعی» (از دانشجویان و دانشورزان تا دانش‌آموختگان و پژوهشگران حرفه‌ای و مدرسان دانشگاهی مطالعات دین و مؤلفان و مترجمان متون دین‌پژوهی در حوزه و دانشگاه) و نشر عمومی آثار علمی پژوهشی نوآورانه و اصیل آنان بدون هرگونه تبعیض اجتماعی و یا جانب‌داری فرهنگی است. نشریه مطالعات اجتماعی دین وفق روال شماره‌های منتشرشده پیشین (1391 تا 1398) ملزم به رعایت و تحقق اخلاق علمی و اخلاق آکادمیک است و این امر ایجاب می‌کند از همه مؤلفان و مترجمان و محققان دین‌پژوه صاحب صلاحیت فارغ از نام و سمت و عنوان و درجه علمی و مشخصات دانشگاهی یا حوزوی آنان حمایت‌های علمی لازم به عمل اید. لذا مقالات و نوشتارهای دریافتی در صورت احراز شرایط علمی به‌صورت مستقل به نام مؤلف یا مترجم ارسال‌کننده و پدیدآورنده اصلی متن تألیفی یا تحقیقی و ترجمه‌ای و تدوینی منتشر خواهد شد و نیازی به درج عنوان اعضای هیئت‌علمی در کنار نام مؤلف یا مترجم نیست. به‌ویژه دانشجویان علوم انسانی اجتماعی در هر سه مقطع تحصیلی که علاقه‌مند به مباحث دین‌پژوهی‌اند می‌توانند آثارشان را به نام خودشان در نشریه منتشر کنند.
1- محورهای شکلی مقالات، نوشتارها و جستارها موردنیاز:
آ) مقاله نظری
ب) مقاله تاریخی
پ) مقاله تجربی
*تألیف و ترجمه
ت) معرفی کتاب تخصصی
ث) معرفی سایت‌های و مراجع علمی-تخصصی
ج) معرفی نهادهای سازمانی تخصصی
چ) معرفی دپارتمان‌ها و رشته‌های تخصصی
ح) خلاصه مطالعات و پژوهش‌های تخصصی انجام‌شده یا در دست انجام
خ) خلاصه گزارش تزهای فوق‌لیسانس و دکترای تخصصی
د) معرفی ایده‌های تخصصی صاحب‌نظران متخصص و مطرح و پژوهشگران جسته صاحب سبک
ذ) گفتگو با پژوهشگران متخصص و مجرب و صاحب ایده و سبک در حوزه و دانشگاه
2- محورهای مضمونی و موضوعی دارای اولویت و موردنیاز:
آ) دین و رسانه؛ دین و فضای مجازی؛ دین و شبکه اجتماعی؛ دین و متاوورس؛ دین و هوش مصنوعی
ب) علم و دین
پ) فقه و جامعه
ت) دین و سیاست
ث) دین و اقتصاد
ج) دین و توسعه
چ) دین و حقوق - اخلاق
ح) دین و جمعیت
خ) دین و تاریخ
د) دین و جغرافیا
ذ) دین و فرهنگ‌عامه و فرهنگ مردم‌پسند
ر) دین وزندگی روزمره
ز) دین وزنان
س) دین و ادبیات
ش) دین و هنر
ص) قرآن و جامعه
ض) خدا و جامعه
ط) الهیات و جامعه
3- منظرهای اصلی در تدوین مقالات و نوشتارها، جستارها موردنیاز:
آ) جامعه‌شناسی دین
ب) انسان‌شناسی دین
پ) روان‌شناسی اجتماعی دین
ت) جمعیت‌شناسی دین
ث) تاریخ ادیان
ج) جغرافیای دین
ج) فلسفه اجتماعی دین
ح) الهیات اجتماعی
خ) فقه اجتماعی
د) تفسیر اجتماعی قرآن (و متون مقدس ابراهیمی و متون اسلامی و معارف شیعی)
د) مطالعات فرهنگی دین
**
4- راهنمای تدوین مقالات، نوشتارها و جستارها:
آ) تعداد واژه‌ها: بین هزار تا سه هزار کلمه (5 تا 10 صفحه A4)
ب) فونت: ترجیحاً لوتوس یا میترا در اندازه 14 در نرم‌افزار WORD
پ) عنوان گذاری صفحه اول نوشتار: نام و نام خانوادگی مؤلف و مترجم / مشخصات علمی مؤلف و مترجم / ایمیل مؤلف و مترجم / صفحه شخصی اینترنتی و حساب کاربری مؤلف و مترجم در پلتفرم‌ها/ شماره تماس - ترجیحاً موبایل
ت) سبک تدوین: رعایت قواعد نوشتارهای علمی تخصصی مرسوم در ژورنال‌های علوم اجتماعی (از حیث مقدمه و پرسش و روش و ایده و مسئله و نتیجه‌گیری از بحث)
ث) اصل مهم: رعایت امانت‌داری علمی و پایبندی به اخلاق دانشگاهی در تدوین و نقل مطالب و نقد آرای دیگران
***
ایمیل سردبیر نشریه مطالعات اجتماعی دین برای دریافت مقالات: