نویسنده: دکتر محمد ایران‌منش، دبیر همایش و  استاد مدیریت مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی.

من سابقه حدود نیم قرن مشارکت در مدیریت مخاطرات طبیعی و غیر طبیعی دارم و در گشت و گذارهای خود در اطراف و اکناف کشور، با اقدامات موفق مردمی متعددی روبرو شده ام. یکی از کارهای من نیز مستندنگاری تجارب و رویدادها در این عرصه است.

از سال 96 در زلزله سرپل ذهاب هم تصمیم به سفارش ساخت ویدیوهایی کوتاه در این زمینه گرفتم. در سیل ها و کرونای سال 98 نیز ساخت ویدیوهایی از نقش جوامع محلی در مهار این دو پدیده را مدیریت کردم. در همایشی که به مناسبت روز تشکل ها توسط شبکه کمک در 1402 برگزار شده بود با تجربه بسیار موفق آقای سیروس زارع در احیای تالاب کاملا خشک شده کمجان در نزدیکی شیرازآشنا شدم.  در سال 1403 چندین بار به شیراز رفتم و ساخت یک ویدیوی کوتاه از فعالیت های ایشان را مدیریت کردم.

من تمام این ویدیوها را در فضای مجازی و در همایش های متعدد نشان داده ام. البته اکنون هم یک مستند بلند در تجارب آقای سیروس زارع را در دست تولید دارم. یک همایش نیز در بخش آب دانشکده مهندسی آب دانشگاه شیراز و البته چند همایش آنلاین نیز در خدمتشان بوده ام و چندین گزارش هم در نشریات از اقداماتشان نوشته ام.

آقای علی نصیری را آقای زارع در اسفند 1403 معرفی کردند و توصیه اکید داشتند که با اقدامات ایشان هم از نزدیک آشنا شوم. در همان زمان به روستای پاقلات در شهرستان لامرد فارس رفتم  و شبی هم میهمان این بزرگوار بودم و فردایش از بخشی از اقدامات ارزشمند ایشان و روستاییان پاقلات در احیای محیط زیستِ بشدت آسیب دیده بازدید کردم. ایشان که بانی تاسیس چند سمن محیط زیستی دیگر در منطقه بودند از من خواستند به دیدار آن ها نیز بروم. به روستای دهشیخ ِلامرد رفتم و با آقای محمد ملکی مدیر موسسه زیست محیطی سبز سواد و برخی اعضا و اقداماتشان آشنا شدم. 

آغاز برنامه ریزی برای همایش:

با توجه به اوصاف بالا، حدود یک ماه پیش آقای دکتر حسین ایمانی جاجرمی، استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران و رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات  اجتماعی دانشگاه تهران برای برگزاری یک نشست ویژه ی ابتکاری های مردمی برای آب اعلام آمادگی کردند و نهایتا تصمیم گرفته شد که همایشی با عنوان"نقش جوامع محلی در مدیریت آب کشور" در تاریخ یکم خرداد 404 با شرکت آقایان سیروس زارع و علی نصیری در سالن بلوک16 شهرک اکباتان برگزار شود و اهدافی هم بدین شرح برای همایش تعیین کردیم:

• اول معرفی آقایان سیروس زارع و علی نصیری که با مشارکت جامعه محلی خود در استان فارس توانسته اند  اقدامات ارزشمند و شگفت آوری در عرصه مدیریت آب، انجام دهند.  
• دوم  ایجاد انگیزه و خودباوری در کنشگران محیط زیست برای بهره گیری از توانایی های خود و جامعه محلی بمنظور بهبود مدیریت آب 
• و سوم جلب حمایت مسئولان ذیربط از اقدامات خودجوش جوامع محلی در بهبود مدیریت آب کشور

اجرای همایش

  برای برگزاری همایش، سالنی را شهرک اکباتان تعیین کردیم. آنگاه پوستری توسط آقای محمد محمدی دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، طراحی شد. سپس شروع به دعوت از انجمن های محیط زیستی فعال کشور، خبرنگاران و مسئولان حوزه محیط زیست و حوزه آب، دانشجویان و استادان علاقه مند و اهالی شهرک اکباتان نمودیم.

خوشبختانه در روز موعود، بیش از 90 نفر  در همایش حضور یافتند و من بعنوان دبیر اجرایی همایش ضمن خوش آمد گویی به حضار، دو سخنران بزرگوار را معرفی کردم. سپس آقای دکتر ایمانی جاجرمی، مطالب مختصری در باره جامعه محلی یا جماعت که معادل واژه Community است ارائه کردند و بعنوان مصداقی از آن به ویژگی های شهرک اکباتان بمثابه یک جامعه محلی فعال پرداختند.

پس از آن ویدیویی در باره تالاب کمجان(در شهرستان خرامه در فاصله 85 کیلو متری شیراز) و نقش آقای زارع در مشارکت پذیری اهالی محل برای احیای تالاب پس از 26 سال که خشکانده شده بود، نمایش داده شد و خود آقای زارع به کمک پاورپوینت، شرح بسیار انگیزاننده و مفیدی از روند احیای تالاب کمجان ارائه کردند. سپس مستند کوتاهی در باره اقدامات ارزشمند آقای نصیری و اهالی محل در بهره گیری بهینه از آب در منطقه و نیز دستگاه اختراعی شان برای تولید آب از رطوبت هوا نمایش داده شد. آنگاه ایشان نیز با پاورپوینت ، فعالیت هایشان را در مدیریت بهینه آب چه برای حیات وحش و چه سایر اجزای محیط زیست  بنحو جذابی توضیح دادند.

پس از سخنرانی ها، بلحاظ گیرایی بسیار زیاد سخنان این دو بزرگوار، پرسش و پاسخ هایی بسیار گرم و طولانی بین حضار و سخنرانان شروع شد بطوریکه مدت برنامه حدود یک ساعت افزایش یافت.

در پایان دو لوح تقدیر  به آقایان زارع و نصیری و یک لوح تقدیر نیز به سرکار خانم آمنه سپهر خبرنگار بسیار متعهد و فعال خبرگزاری ایلنا در استان فارس که البته بخاطر معذوریتی حضور نداشتند، اهداء شد.

ما امیدواریم این همایش که با استقبال زیاد حضار روبرو شد، تا حدودی به اهداف خود رسیده باشد. البته قرار است که همایش های دیگری در این حوزه با مدیریت موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگان تهران برگزار شود.

در هرحال وقتی چنین اقدامات شگرفی را در این شرایط بغایت دشوار می بینیم یاد این بیت زنده یاد مجتبی کاشانی که خودش هم بانی کارهای خیر بزرگی شده بود، می افتیم:

هرکجا عشق آید و ساکن شود             هرچه ناممکن بود ممکن شود.

نظرات برخی حاضران در همایش

نظر خانم مه لقا کاشفی؛ مدیر جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست

سلام اقای دکتر ایران منش سلام و درود

خسته نباشید و خدا قوت. جلسه بسیار بسیار عالی بود و واقعا مردمی.

بسیار لذت بردم و پس از مدت ها که جلسات اغلب دولتی و بی محتوی هستند در جلسه ای با غنای طبیعی و زحمات جامعه محلی شرکت کردم.  ممنون از دعوتتان.

به امید خدا با گروه شما همکاری خواهم کرد در حد توان و سواد.

نظر جناب آقای دکتر نظام الدین قهاری، کنشگر قدیمی مدنی و محیط زیست:

 همایش بسیار پربار بود. آقایان زارع و نصیری برغم اقدامات بسیار شگفت آوری که انجام داده اند، بسیار وارسته و شکسته نفس هستند!

خانم رضاخو از سازمان محیط زیست

سلام و عرض ادب و احترام جناب آقای دکتر ایرانمنش

برنامه روز گذشته، برنامه‌ای جامع، هدفمند و بسیار پربار بود.صمیمانه عرض می‌کنم که از حضور در آن برنامه لذت  و بهره‌ فراوانی بردم.

عملکرد ارزشمند جناب آقایان نصیری و زارع، بسیار زیبا، تأثیرگذار و تحسین‌برانگیز بود؛ واقعاً افرادی با این سطح از تعهد و توانمندی در جامعه، کم‌نظیرند.

از زحمات صادقانه و سخنان الهام‌بخش جنابعالی نیز بی‌نهایت سپاسگزارم.

بر خود وظیفه می‌دانم مراتب تشکر و قدردانی صمیمانه‌ام را خدمت حضرت‌عالی اعلام کنم.

نظر خانم صابر دبیر شبکه کمک

 همایش  نقش جوامع محلی در مدیریت آب  به همت دکتر ایران منش، موضوع  بسیار اثر گذاری از چند منظر  بود؛ اول آنکه نمونه های ارزشمندی را دعوت و فرایند و دستاوردهای آن ها ارایه شد، دوم‌ آنکه نقش جامعه محلی در به ثمر رسیدن و پایداری ایده ها خیلی خوب روشن شد. البته یکی از موارد (کمجان) در همایش شبکه کمک در سال ۱۴۰۲ ارایه شده بود، ولی در این همایش چون فرصت بود، مبسوط تر و‌کامل تر بود. سوم اینکه برنامه در اکباتان بود و همبستگی محلی ساکنان اکباتان از نزدیک بسیار تاثیرگذار بود.

نظر خانم دکتر زهرا سلطانی کارشناس علوم اجتماعی از شرکت مدیریت منابع آب کشور

سلام آقای دکتر، وقتتون بخیر. من کمی دیرتر به جلسه ملحق شدم، نشد سلام و احوال پرسی کنم. ممنون از دعوتتون به جلسه و فرصتی که برای شنیدن دقیق تر روایات از زبان آقای زارع و آقای نصیری فراهم کردید. از صحبت های سخنرانان، استفاده کردم. به ویژه باب بحثی که شما و آقای ایمانی جاجرمی آغاز کردید.

 نظر آقای حسین طهمورثی از انجمن یاران شریف:

 درودخدمت شما بزرگوار، امیدوارم هميشه شادوسلامت موفق باشید. مراسم خیلی خوب بود. ازطرف خودم، آقای بختیاری، و خانم خاطری، کمال تشکر و قدردانی را داریم

نظر خانم شیرین تسلیمی از کنشگران شهرک:

درود و صبح بخیر آقای ایران منش گرامی  

همايش، عالی بود.  

از تلاش‌های مستمر و تاثیر گذار جنابعالی جهت بیداری و آگاهی شهروندان و جامعه نهایت قدردانی و سپاس را دارم و  بهترین نتایج همراه با سلامتی و شادکامی برایتان آرزو دارم.

راهتان مستدام و پر رهرو باد.

نظر آقای مهندس خسروی رئیس هیئت مدیره ه بلوک ۴ فاز۲ و عضو هیئت مدیره مرکزی شهرک اکباتان 

درود و احترام

تشکر  و قدردانی فراوان از جناب دکتر ایران منش بابت برگزاری چنین همایش موثری.

نظر آقای دکتر عبدارزاق کعبی نژادیان، رئیس هیئت مدیره انجمن علم- مهندسی حرارتی و برودی:

همایش بسیار خوبی بود و خیلی زحمت کشیدید.

نظر خانم دکتر مریم شریعت زاده، شهرساز و دبیر شورایاری شهرک اکباتان:

قرارگیری دو متخصص دانشگاهی در کنار دو کنشگر فعالِ عرصه میدانی را که تجربه جدید و ارزشمندی است، بفال نیک می گیریم.