مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، نخستین نهاد دانشگاهی علوم اجتماعی در ایران است. اساسنامه مؤسسه در جلسة شمارة ۵۵۱ شورای دانشگاه تهران در تاریخ ۲۵/۰۱/۱۳۳۷ به تصویب رسید. نخستین رئیس آن دکتر غلامحسین صدیقی بود که در 15 اردیبهشت 1337 به این سمت منصوب شد. دکتر احسان نراقی نیز در تاریخ 13 خرداد 1337 طبق حکم انتصاب صادره از سوی رئیس وقت دانشگاه تهران، مدیر موسسه شد. فعالیت اولیه مؤسسه، بر دو بخش آموزش (مقطع کارشناسی ارشد و مقطع فوق دیپلم) و پژوهش و انتشار کتب (تألیف و ترجمه در حوزة علوم اجتماعی) متمرکز بود. در سال ۱۳۵۱ و با گسترش فعالیت‌های آموزشی مؤسسه، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از بطن مؤسسه متولد شد. اکنون آقای دکتر حسین ایمانی جاجرمی ریاست مؤسسه را به عهده دارد.
مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، از همان ابتدا مأموریت خود را در جنب برنامه‌های توسعه و کمک به راهگشایی آنها تعریف کرد. هم اکنون نیز هدف مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، انجام تحقیقات کاربردی و بنیادی در حوزه اجتماعی و در سطح سازمانی، استانی، ملی و بین المللی، برگزاری همایشها و نشستهای علمی تخصصی و برگزاری کرسی‌های اندیشه ورزی در حوزه علوم اجتماعی است.
شورای پژوهشی مؤسسه فعال است و بر اساس اساسنامه اعضای آن شامل رئیس مؤسسه، مدیران بخشهای پژوهشی، رئیس دانشکده، معاون پژوهشی دانشکده و معاون پژوهشی دانشگاه یا نماینده ایشان است.
اهداف موسسه
- توأم نمودن جهات نظری علوم اجتماعی با تحقیقات عملی
- انجام دادن خدمات مربوط به تحقیقات اجتماعی برای مؤسسات و سازمان‌های دولتی و غیردولتی و یا بین‌المللی
- انجام دادن تحقیقات مستمر اجتماعی مربوط به جامعه ایران بر اساس تخصص بخشهای مربوطه
- تربیت کارآموز برای دفع نیازمندی‌های کادر داخلی مؤسسه و خارج از دانشگاه بنا به پیشنهاد سازمان‌های ذینفع
